Rượu cần Hòa Bình – Nét văn hóa của người con gái Mường
Rượu cần từ lâu đã đi vào đời sống sinh hoạt của người Việt như một nét văn hóa đặc sắc dân tộc. Theo mỗi vùng miền khác nhau mà loại rượu này có các công thức làm khác nhau. Tuy nhiên, nổi tiếng nhất và đậm nét văn hóa nhất chính là rượu cần của người Mường ở Hòa Bình. Theo thời gian và mục đích thương mại hóa mà cách làm rượu cần nơi đây đã không còn giữ được nguyên vẹn như những ngày trước . Hiện nay người dân làm rượu chủ yếu để uống chứ chưa vì mục đích kinh doanh thì mới có thể tìm được những vò rượu cần được làm theo lối cổ.
Lên rừng truy tìm “linh hồn” của “Rượu Cần Hòa Bình”
Biết chúng tôi muốn tìm hiểu về công thức nấu rượu cần gia truyền của gia đình mình, bà Thái khiêm tốn: “Cũng chẳng có bí quyết gì riêng đâu. Tôi vẫn làm theo các công thức mà mẹ chồng đã chỉ dạy, không thay đổi hay thêm bớt thứ gia vị gì cả”. Bà Thái sinh năm 1965, đã 20 năm trực tiếp làm rượu cần. Công thức đồ rượu cần của bà được mẹ chồng truyền lại từ khi mới về làm dâu. Theo truyền thống của người Mường thì trong các gia đình gia truyền làm rượu cần, công thức làm rượu sẽ được truyền lại cho những người con dâu để lưu giữ cho các đời sau.
Bà Thái cho biết, trước đây, các gia đình người Mường làm rượu cần thường lên rừng tìm lá cây “trơ trẳng” và vỏ cây gỗ mun để tự chế tạo lên men rượu. Lâu dần, có người chuyên làm loại men này bán, người làm rượu chỉ cần mua về dùng luôn. “Loại cây trơ trẳng thường mọc trên những khu rừng núi cao như trên đỉnh, rất khó tìm. Vì vậy sau khi mẹ chồng già yếu không thể làm rượu được nữa nên bà Thái phải mua lại men lá từ một bà cụ chuyên làm men ở dưới chân núi. Được biết, bà cụ này được gọi là “phù thủy” của men lá. “Lão phù thủy” này là một trong những người làm là chuẩn nhất Mường. Bà Thái thường phải tự đi mua men một lần rồi để dùng cả năm vì men lá để được mấy năm liền chứ không như loại men bột người ta bán ở chợ chỉ để được vài tháng thôi.
Sự tinh tế, tỉ mỉ của người phụ nữ Mường tạo nên một thương hiệu Rượu Cần Hòa Bình như ngày hôm nay !
Để có những vò rượu cần chất lượng phải trải qua rất nhiều công đoạn. Những công đoạn đó chỉ những người phụ nữ chịu thương chịu khó, cẩn thận, tỉ mỉ mới tạo nên . Với các công đoạn: Ngâm gạo, rửa trấu, đồ rượu, ủ men, cho vào vò… tốn thời gian, đòi hỏi sự kiên nhẫn. Làm rượu cần trở thành một công việc khó ưa đối với đống mày râu. Chính vì vậy mà người phụ nữ Mường đã mặc nhiên trở thành những người cầm giữ công thức nấu rượu cần truyền thống của gia đình. Nguyên liệu đồ rượu cần gồm gạo nếp, trấu và men rượu. Gạo nếp được ngâm qua một đêm để mềm, trấu thì phải rửa thật sạch, phơi khô sau đó trộn đều tất cả gạo, trấu với nhau cho vào đồ (đun lên). Sau khi đồ chín gạo thành cơm thì cho ra để nguội rồi mới trộn men vào và tiếp tục ủ một đêm để lên men (để men rượu ngấm hết vào cơm, trấu).
Theo tìm hiểu của chúng tôi, người ta cho rằng rượu cần ngon hay nhạt là do tay người trộn men rượu và người vót cần. Người trộn men phải làm sao cho men thật đều, ngấm vào từng hạt cơm, hạt trấu. Có như thế rượu mới dùng được lâu. Theo bà Thái, muốn có những bình rượu cần thơm ngon, uống vào thấy êm êm và có vị ngọt thì khâu ủ rượu cũng vô cùng quan trọng. Vò ủ phải được đậy kín để tránh không khí làm hỏng rượu. Rượu càng để nhiều ngày, càng “già” thì uống càng bốc, càng ngon. Nếu để lâu trong vò cũng tự ra nước rượu, rượu này nguyên chất, uống vào rất ngọt nhưng lại rất dễ say vì đây chính là nước rượu cốt.
☎ Hotline: 0981.69.6766 || 0937.39.6766
Face: Trang cá nhân
Trân trọng cảm ơn !
Bài viết liên quan:
